Hỏi: Xin Cha giải thích rõ: Khi xưng tội thì Chúa đã tha thứ hết mọi tội rồi. Vậy tại sao còn phải làm việc "đền tội" sau đó? Như vậy có phải Chúa không tha hết hay tha có điều kiện hay sao?

Trả lời: Trước hết, tôi cần nói qua về tội và lòng thương xót, tha thứ của Chúa.

Chúa là Cha rất nhân từ. Ngài chê ghét mọi tội lỗi nhưng yêu thương người có tội biết ăn năn, sám hối. Do hậu quả của tội nguyên tổ (original sin), bản chất con người trở nên yếu đuối hoàn toàn và rất dễ sa ngã sau khi được tái sinh qua phép rửa, được tha thứ một lần khỏi tội nguyên tổ và mọi tội cá nhân khác. Nhưng sau đó, vì bản chất yếu đuối nói trên, nên con người vẫn còn nguy cơ phạm tội cá nhân nhiều lần nữa. Nguy cơ này kéo dài suốt cả đời người cho đến giờ hấp hối trên giường bệnh. Và chỉ khi linh hồn ra khỏi xác, con người mới hết nguy cơ bị cám dỗ và phạm tội mà thôi.

Vì thế, Chúa Giêsu đã dạy các Tông Đồ rằng: "Anh em hãy canh thức mà cầu nguyện để khỏi lâm vào cơn cám đỗ. Vì tinh thần thì hăng hái, nhưng thể xác lại yếu đuối." (Mt 26:41).

Thánh Phêrô cũng cảnh cáo chúng ta về nguy cơ của tội đến từ ma quỷ như sau: "Anh em hãy sống tiết độ và tỉnh thức vì ma quỷ, thù địch của anh em, như sư tử gầm thét rảo quanh tìm mồi cấu xé." (1Pr 5:8)

Như thế, tội lỗi là một thực trạng của con người sống trên trần thế này.

Chính vì vậy mà Chúa Giêsu, trước khi về Trời, đã lập bí tích Hoà Giải để giúp con người giao hoà lại với Thiên Chúa sau khi đã lỡ phạm tội vì yếu đuối và vì cám dỗ. Chúa đã trao cho các Tông Đồ và những người kế vị quyền tha tôi cho mọi hối nhân như sau: "Anh em tha tội cho ai thì người ấy được tha. Anh em cầm giữ ai thì người ấy bị cầm giữ." (Ga 20:23)

Đây là nền tảng thần học và kinh thánh của bí tích Hoà giải (xưng tội) qua đó Chúa Kitô tiếp tục tha tội cho chúng ta qua sứ vụ của các thừa tác viên có chức thánh là Giám Mục và Linh mục.

Theo giáo lý của Giáo Hội, tội được chia ra làm hai loại: tội trọng (mortal sin) và tội nhẹ (venial sin). Nhưng mọi tội đều có thể được tha, nếu thực tâm thống hối và còn tin tưởng vào lòng thương xót của Chúa, trừ tội phạm đến Đức Chúa Thánh Thần, tức là tội chối bỏ Thiên Chúa hoàn toàn. (x. Mc 3:28-29).

Tội được tha qua bí tích hoà giải nhưng phải được đền bù lại bằng các việc lành sau đó vì "Ơn tha tội xoá mọi tội lỗi, nhưng không sửa chữa được những xáo trộn mà tội đã gây ra" như Thánh Công Đồng Trentinô đã dạy. (x. SGLCG, số 1459).

Nói khác đi, khi ta thành tâm xưng tội, thì tội được tha và giúp ta lấy lại tình thân với Chúa. Nhưng phải làm một số việc lành tương xứng để đền bù. Thí dụ, lấy của ai cái gì, thì phải trả lại người ấy cách nào đó vì phép công bằng đòi buộc. Giết người không thể đền mạng được nhưng phải làm việc gì có giá trị bảo vệ sự sống để đền bù lại. Nghĩa là không thể đọc năm ba kinh Lạy Cha, Kính Mừng để đền tội giết người hay làm thiệt hại danh dự và tài sản của người khác được. Đây là việc "đền tội" (penance) mà các cha giải tội đòi hối nhân phải làm để sửa chữa những hậu quả do tội gây ra, sau khi đã xưng và được tha qua ơn phép tha tội (absolution).

Mặt khác, cũng theo giáo lý của Giáo Hội, thì tội mang lại hai hậu sau đây, tùy mức phạm là nặng hay nhẹ:

Tội trọng làm mất tức khắc sự hiệp thông (communion) với Chúa là tình yêu; và nếu chết không kịp sám hối và được tha qua bí tích hoà giải thì sẽ phải chịu án phạt đời đời trong nơi gọi là hoả ngục.(x. SGLCG, số 1033-35) Tội nhẹ không cắt đứt sự hiệp thông với Chúa nhưng cũng gây thương tổn phần nào cho sự hiệp thông này nên cũng cần được tha thứ và thanh tẩy.

Cả hai loại tội trọng và tội nhẹ, sau khi được tha qua bí tích hoà giải, đều để lại hậu quả xáo trộn nhiều ít trong tâm hồn hối nhân như Thánh Công Đồng Trentinô đã dạy trên đây.

Vì thế cần được thanh tẩy qua việc "đền tội" để xoá đi cái gọi là "hình phạt hữu hạn" (temporal punishment) sau khi tội được tha nhờ bí tích hoà giải. Việc đền tội này, nếu không làm khi còn sống thì phải được thanh luyện sau khi chết trong nơi gọi là "Luyện tội" (Purgatory). Và đây là lý do vì sao Giáo Hội dạy các tín hữu còn sống phải làm việc lành và cầu nguyện cho các linh hồn nơi luyện tội để giúp họ mau thoát khỏi hình phạt hữu hạn nói trên để gia nhập hàng ngũ các Thánh trên Thiên Đàng, hưởng Nhan Thánh Chúa đời đời.

Hình phạt hữu hạn không phải là sự "trả thù" của Thiên Chúa. Cũng không phải vì Chúa không tha thứ hoàn hoàn cho con người mà vì hậu quả của tội gây ra cho hối nhân cần được sửa chữa mà thôi. (x. SGLCG, số 1472).

Nói cách cụ thể, ta có thể dùng hình ảnh này để minh họa cho điều vừa giải thích trên đây: tội lỗi được ví như những cái đanh (nails) đóng vào tường. Khi đanh được gỡ đi thì để lại những lỗ hổng to hay nhỏ trên tường tùy đanh to hay nhỏ. Vì thế, phải lấp các lỗ này sau khi đanh được tháo gỡ để mặt tường được nhẵn nhụi, phẳng phiu. Việc đền tội cũng được ví tương tự như vậy. Sau khi được tha, tội ví như đanh được rút ra khỏi tường nhưng lổ hổng còn để lại. Vậy phải lấp các lỗ hổng này bằng việc đền tội để tẩy xoá đi những hậu quả do tội để lại trong tâm hồn hối nhân.

Đó là lý do vì sao hối nhân phải làm việc "đền tội" sau khi đã xưng các tội nặng nhẹ trong bí tích hoà giải như Giáo Hội dạy.

Ước mong giải thích này thoả mãn câu hỏi được đặt ra.